Ο Έλληνας δεν είχε προηγούμενα με τον Ιησού

 Ο Έλληνας δεν είχε προηγούμενα με τον Ιησού. Έχει πριν από αιώνες συγκινηθεί για τη γέννηση του δικού του Θείου Βρέφους σ' ένα σπήλαιο, είτε Δίας λεγόταν είτε Διόνυσος. Αλλά ο κόσμος γι' αυτόν -τον Έλληνα -είναι αρκετά μεγάλος για να χωρέσει όλες τις κλίμακες ελευθερίας, που ο ίδιος θεωρεί θεμέλιο της ύπαρξής του.Αντίθετα, η μοίρα του, του Ιησού, προκαλεί την αμέριστη συμπάθεια του ειδωλολάτρη. Ο τρόπος όμως που βιάζουν το μυαλό και τη συνείδηση του, προκειμένου να του επιβάλλουν ένα από τα μυριάδες αντίτυπα γιων θεών που ήδη εγκατέλειψε, ξυπνά μέσα του την αντίδραση. Του κομίζουν μια φτηνή και ανόητη συνταγή Σωτηρίας που δεν ανταποκρίνεται στη λογική του. Κι όταν αρνιέται, του ανακοινώνουν πως θα τον σώσουν με το ζόρι. Μα όσο μεγαλώνει η βία που ασκούν απάνω του, τόσο πιο ανάγκη του γίνεται να περνά θριαμβευτικά μέσα από τις γραμμές του εχθρού εκείνα τα στοιχεία -ήθη κι έθιμα -που συνθέτουν την ύπαρξη του, τις μαρτυρίες της προσωπικότητάς του που επιδιώκουν ν' αλλοτριώσουν: την ελληνική του ταυτότητα.
Στους πρώτους αιώνες της χρονολογίας μας, οι θεοί, οι μύθοι, οι θεογονίες αποτελούσαν ένα παρελθόν που οι Έλληνες έβλεπαν σαν την παιδική ηλικία των κοινωνιών τους που δομώντας τις, οι πρόγονοί τους δομούσαν ταυτόχρονα το ήθος και τη σκέψη. Οι θρησκευτικές δοξασίες που στήριξαν τον Έλληνα κείτονταν με το πέρασμα τα αιώνων ήσυχα, σαν μουσειακά αντικείμενα, -σημάδια που βοηθούν ν' αναμετρούμε τις αποστάσεις που διανύσαμε. Κάτι σαν πιστοποιητικά προόδου, αγώνων και κατακτήσεων. Η επίγνωση αυτού του άθλου ήταν απόλυτα συνειδητή όχι μόνο για τους μορφωμένους, αλλά και για το λαό. Εξάλλου οι iδιοι οι Έλληνες βάφτισαν βάρβαρο κάθε λαό και άτομο που δεν είχε την παιδεία τους. Ωστόσο, θά 'ταν και αδύνατο ν' αναπτύξουν τη φιλοσοφική και επιστημονική σκέψη αν είχαν μείνει προσκολλημένοι στις θρησκευτικές δοξασίες του παρελθόντος τους. (Πολλοί λαοί έχουν φτάσει στον αιώνα μας κουβαλώντας σαν μοναδικές αποσκευές τις πρωτόγονες θρησκευτικές τους αντιλήψεις, χωρίς ίχνος πνευματικής ανάπτυξης). Αντίθετα με τον Έλληνα που δεν υπήρξε –τότε -παθιασμένος θρησκευόμενος.

Σε κανένα ναό δε βολεύτηκε για πάντα. Έργο του εξάλλου και ο συγκρητισμός, η ανθολόγηση.Τού 'λειπε η διάθεση να νοικοκυρευτεί και να καταλαγιάσει -και του λείπει ως τώρα. Η ανεξιθρησκεία ήταν τόσο φυσική αίσθηση για τον Έλληνα, ώστε ν'αποτελεί και κρατικό νόμο. Τελικά ο Έλληνας της αρχαιότητας έφτασε εκεί που έφτασε γιατί δεν υπήρξε ποτέ θρησκευτικά δογματικός. Τρανή απόδειξη, η ανοχή του στην εισβολή του χριστιανισμού. Μπορούσε να περιφρονήσει μια ιδέα η θρησκεία, να την αγνοήσει, αλλά ποτέ να την απαγορέψει. Και η αντίδραση του στο χριστιανισμό θα εκδηλωθεί όταν θα του απαγορέψει αυτός, ο χριστιανισμός, να σκέφτεται ελεύτερα. Με αποτέλεσμα να προκύψει μια απροσδόκητη αντίφαση: Αυτή η ίδια, η προνομιούχα άρχουσα τάξη, που δηλώσαμε επανειλημμένα ότι ο χριστιανισμός κατοχυρώνει με την εμφάνιση του, τα δικαιώματα και τα προνόμια της, θ' αντιδράσει πρώτη λυσσασμένα στο χριστιανισμό, όταν θα γίνει απειλή. Και δω διαπιστώνεται το ήθος του πραγματικά προικισμένου
και ελεύθερου άνθρωπου.
Η τάξη αυτή δεν είχε τίποτα να χάσει αν άλλαζε ο κόσμος κατά τις χριστιανικές επαγγελίες (η κι αν δεν άλλαζε ωστόσο). Κι όμως αρνιέται με αηδία και λύσσα την υπερπροστασία που της προσφέρεται από το χριστιανισμό που κρύβει ακόμα το πρόσωπο του. Γιατί διακρίνει πως το αντάλλαγμα θά 'ναι η απώλεια του ακριβότερου αγαθού: της ελευθερίας της σκέψης. Το ήθος του άνθρωπου με ελληνική παιδεία τοποθετούσε την πνευματική ε-λευθερία σαν, πρώτη σε τάξη, αξία της ζωής. Έτσι έχουμε το μοναδικό φαινόμενο,στην Ιστορία: Ν' αγνοήσει η άρχουσα τάξη τα συμφέροντά της, προκειμένου να σώσει ό,τι θεωρεί σαν μεγαλύτερο της αγαθό: την ελευθερία της σκέψης.